ولایت

ولایت به معنای سرپرستی و حق تصرف، و در اصطلاح شیعه غالبا به معنای سرپرستی معصومان از جانب خداوند بر بندگان است. ولایت بر دو گونه است:تشریعی و تکوینی و برای ولایت تشریعی نیز گونه‌هایی ذکر شده است.

قرآن کریم، حق ولایت را منحصر در خداوند می‌داند و او این حق را به هر کسی که بخواهد، واگذار می‌کند. بر اساس متون دینی، خداوند به پیامبران، امامان وفقیهان اجازه إعمال ولایت و جواز تصرف داده است.

ولایت تشریعی که ولایت بر تشریع احکام شرعی است، تنها در اختیار خداوند است و جز در چند مورد محدود که به پیامبر اسلام واگذار شده، به هیچ موجود دیگری اجازه تشریع داده نشده است. مهمترین ویژگی ولایت در حجیت سخن فرد ولیّ و لزوم اطاعت از دستورات او است.

ولایت به معنای سرپرستی

ولایت، ولی و مشتقات آن معانی مختلف و متعددی دارند^[۱] اما برخی معتقدند که این واژه با هیئت‌های مختلف آن در معانی «حب و دوستی»،‌ «نصرت و یاری»،‌ «متابعت و پیروی» و «سرپرستی» مورد استفاده قرار گرفته‌است، که وجه مشترک همه آنها نزدیک بودن از لحاظ معنوی می‌باشد.^[۲] ولایت به معنای سرپرستی و تصدی امور که در اینجا مورد نظر است بر دو نوع است ولایت بر اشیاء یا شی و یا ولایت بر اشخاص یا شخص؛ ولایت بر اشیاء مانند ولایت و سرپرستی ولی کسی که مرده است بر اموالش می‌باشد و ولایت بر شخص یا اشخاص مانند سرپرستی ولی بر همه جوانب مالی کودک، فرزند یا مجنون و یا ولایت خداوند و فرستادگان او مانند برخی از پیامبران و ائمه معصومین در امور دنیا و آخرت مومنان می‌باشد.^[۳] بنابراین ولایت یك نحوه نزدیک بودن دو یا چند چیز است كه باعث و مجوز نوع خاصی از تصرف و مالكیت تدبیر می‌شود، معنایی که سیاق برخی از آیات قرآن کریم نیز به آن اشاره دارد.^[۴]

1.  حسینی تهرانی، امام شناسی، ۱۴۲۶ش، ج۵، ص۱۵..
2.  جوادی آملی، ولایت فقیه، ۱۳۷۸ش، ص۱۲۲.
3.  طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان،۱۳۷۴ش، ج۶،ص ۱۵؛ طاهری خرم آبادی، ولایت و رهبری در اسلام،‌ ۱۳۹۰ش، ص۸۵.
4.  طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان،۱۳۷۴ش، ج۶،ص ۱۶.
5. از ویکی شیعه

انجمن علمی فرهنگی نقطه اسرار...